Επίδομα στέγασης: Παρατηρήσεις και κάποια προβλήματα που ανέκυψαν στην εφαρμογή

Σταυρίδης Χαρ. Αποστόλης
Σταυρίδη Χαρ. Ελένη
Λογιστές-φοροτεχνικοί

Κάποιες παρατηρήσεις για το επίδομα στέγασης ή μάλλον ενοικίου που άνοιξε ήδη η ηλεκτρονική εφαρμογή. Δεν θα δούμε τα εισοδηματικά και λοιπά κριτήρια και πίνακες που νομίζουμε ότι είναι ήδη γνωστά ή θα γίνουν μέσα από τις τηλεοπτικές εκπομπές, αλλά σε κάποια άλλα θέματα που ίσως δημιουργήσουν προβληματάκια. Το κείμενο είναι μεγαλούτσικο και ίσως κουράσει.

Κατ' αρχήν το νομοθετικό πλαίσιο και τη σημαντική αλλαγή που επήλθε με τη δημοσίευση της ΚΥΑ με αριθμ. Δ13οικ.10747/256/06-03-2019, αυτή λοιπόν κατήργησε την ΚΥΑ με αριθμ. Δ13/οικ.33474/1934/2018 και ουσιαστικά τροποποίησε και το άρθρο 3 παρ.1 του Ν.4472/2017.

Ποια είναι λοιπόν η σημαντική τροποποίηση και η πρώτη βασική παρατήρηση του σχολίου μας; Η παρακάτω:
- "Το Επίδομα Στέγασης είναι προνοιακό πρόγραμμα για νοικοκυριά που διαμένουν σε μισθωμένη κατοικία ή επιβαρύνονται με το κόστος εξυπηρέτησης στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας." και έγινε "Το Επίδομα Στέγασης είναι προνοιακό πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου για τα νοικοκυριά που μισθώνουν την κύρια κατοικία τους."

Με λίγα λόγια στη ΚΥΑ που ισχύει, δεν γίνεται πλέον αναφορά σε όσους πληρώνουν στεγαστικό δάνειο, θυμίζουμε ότι το επίδομα βαπτίστηκε στέγασης και όχι ενοικίου για να "πιάσει" ακριβώς, όσους έχουν ανάγκης ενίσχυσης, τόσο τους δανειολήπτες Α' κατοικίας όσο και τους μισθωτές. Υπάρχουν πληροφορίες ότι θα βγει σύντομα άλλη εγκύκλιος για τους δανειολήπτες, αναμένουμε. Υπάρχουν και άλλες αλλαγές όπως π.χ. άλλα εισοδηματικά κριτήρια τουλάχιστον στα πρώτα κλιμάκια κ.λπ., αλλά θεωρούμε ως τη πιο σημαντική αυτή που αναφέραμε.
 
- Στο άρθρο 6 της ΚΥΑ και στη παράγραφο 1 αναφέρει το εξής "Για τη χορήγηση του Επιδόματος Στέγασης απαιτείται η προβλεπόμενη από τις οικείες διατάξεις του νόμου δήλωση και αποδοχή του ηλεκτρονικού μισθωτηρίου συμβολαίου. Το μισθωτήριο θα πρέπει να είναι σε ισχύ κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και για το σύνολο της περιόδου χορήγησης του επιδόματος"
Δύο σημαντικά πράγματα σε μια παράγραφο. Να υπάρχει ΚΑΙ αποδοχή από τον μισθωτή, είναι μια σημαντική λεπτομέρεια που ίσως δημιουργήσει προβλήματα μιας και οι περισσότεροι μισθωτές λόγω αμέλειας δεν κάνουν αποδοχή και το άλλο σημαντικό, το μισθωτήριο να καλύπτει το ΣΥΝΟΛΟ της περιόδου χορήγησης του επιδόματος, δηλαδή όλο το 2019 και όχι να λήγει η μίσθωση π.χ. τον Ιούνιο του 2019 (Update: Στην εφαρμογή ζητείται να υπάρχει ενεργό μισθωτήριο έως 30/09).

- Πάλι στο άρθρο 6 και στη παράγραφο αναφέρει «Η σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για την μισθωμένη κατοικία θα πρέπει να είναι στο όνομα του αιτούντα ή μέλους του νοικοκυριού. Η προϋπόθεση του προηγούμενου εδαφίου ισχύει από 1/1/2020. Μέχρι την 31/12/2019 η σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για τη μισθωμένη κατοικία θα πρέπει να μεταφερθεί στο όνομα του αιτούντα ή μέλους του νοικοκυριού.» Θα πρέπει να αλλαχθεί ουσιαστικά το όνομα στον λογαριασμό ρεύματος, συνήθως γίνεται αλλά και πάλι είναι αρκετοί πολίτες που δεν κάνουν την αλλαγή, τουλάχιστον στο συγκεκριμένο υπάρχει προθεσμία ως τέλος του έτους.

- Στο άρθρο 8 παρ.2 και 3 «2. Το δικαίωμα στην καταβολή του επιδόματος ισχύει από την 1η ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν κατά τον οποίο υποβλήθηκε η αίτηση.
3. Κατά την πρώτη εφαρμογή της παρούσας, για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, το δικαίωμα στην καταβολή του επιδόματος ισχύει από 01/01/2019 και καταβάλλεται στο σύνολό του ως πρώτη δόση, για τους δικαιούχους που πληρούν τους όρους και προϋποθέσεις του προγράμματος και στων οποίων το όνομα υπάρχει ηλεκτρονικό μισθωτήριο συμβόλαιο από την ημερομηνία αυτή.» Όσοι κάνουν την αίτηση μέχρι ΚΑΙ τον Απρίλιο (και εννοείται ότι έχουν όλα τα υπόλοιπα κριτήρια και ενεργό μισθωτήριο από 01/01) θα πάρουν το επίδομα και για τους πρώτους μήνες του 2019, αν όμως η αίτηση γίνει αργότερα π.χ. Μάιο θα πάρουν το επίδομα από το μήνα Ιούνιο. Update: Σε όσα μισθωτήρια γίνονται τροποποιήσεις για τα προβλήματα που ανακύπτουν με ημερομηνία 01/02/2019 (για να μην υπάρχουν πρόστιμα στον εκμισθωτή) το επίδομα ισχύει από την ημερομηνία και χάνει ο δικαιούχος τον Ιανουάριο.

Ας δούμε επιγραμματικά και τις λοιπές εξαιρέσεις

«Από την ένταξη στο πρόγραμμα εξαιρούνται νοικοκυριά που:
α) Είναι ενταγμένα σε οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα επιδότησης ή κάλυψης ενοικίου.
β) Μισθώνουν μη ηλεκτροδοτούμενες κατοικίες,
γ) Μισθώνουν μέρος κατοικίας,
δ) Μισθώνουν ως κατοικία, ακίνητο συγγενών πρώτου βαθμού εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας, συζύγου ή πρώην συζύγου, καθώς και ετέρου μέρους συμφώνου συμβίωσης. Στην εξαίρεση της παρούσας περίπτωσης δεν υπάγονται και άρα μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα νοικοκυριά των οποίων οι συμβάσεις μίσθωσης έχουν ημερομηνία έναρξης έως και 31/1/2019 και έχουν υποβληθεί εμπροθέσμως.
ε) Μισθώνουν κατοικία η οποία τους είχε παραχωρηθεί σε προηγούμενες φορολογικές χρήσεις.»
Είναι γεγονός πως είμαστε πονηρός λαός , πολλοί συμπολίτες προφανώς με την ανακοίνωση του επιδόματος σκέφτηκαν κάποιες από τις παραπάνω εξαιρέσεις, αλλά η Διοίκηση αρχίζει και έχει γρήγορα αντανακλαστικά (ή καλούς συμβούλους-λογιστές) .
Update: Στα πρώτα προβλήματα της εφαρμογής είναι και η περίπτωση β) παραπάνω, δηλαδή το μη ηλεκτροδοτούμενο ακίνητο. Υπάρχουν ήδη περιπτώσεις (π.χ. καινούργια κτίρια που δεν υπάρχει ρεύμα) που υπάρχουν κανονικά ενεργά μισθωτήρια αλλά δεν προχωράει καν η αίτηση διότι δεν φαίνεται ο αριθμός παροχής ρεύματος στο μισθωτήριο, ας δούμε τι λέει η ΚΥΑ:

Η εγκύκλιος λοιπόν αναφέρει μεταξύ άλλων ότι:
Άρθρο 5
Διαδικασία υποβολής και επεξεργασίας της αίτησης
Παράγραφος 1 περιπτ.1
Όλα τα δεδομένα που αφορούν σε προσωπικά στοιχεία, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά και οικονομικά στοιχεία και τα οποία είναι αναγκαία, συναφή και πρόσφορα για τον έλεγχο πλήρωσης των κριτηρίων των άρθρων 4, 6 και 14 της παρούσας, προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις με τις βάσεις δεδομένων, ιδίως ......................................................., του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε.),
και:
Άρθρο 6
Προϋποθέσεις και απαιτούμενα δικαιολογητικά
Παράγραφος 2
Η σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για την μισθωμένη κατοικία θα πρέπει να είναι στο όνομα του αιτούντα ή μέλους του νοικοκυριού. Η προϋπόθεση του προηγούμενου εδαφίου ισχύει από 1/1/2020. Μέχρι την 31/12/2019 η σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για τη μισθωμένη κατοικία θα πρέπει να μεταφερθεί στο όνομα του αιτούντα ή μέλους του νοικοκυριού.
Και τέλος:
Άρθρο 14
Εξαιρέσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα
……………………….
β) Μισθώνουν μη ηλεκτροδοτούμενες κατοικίες, και πιο πριν:

Άρα λοιπόν ένα ακίνητο προκύπτει ότι είναι ηλεκτροδοτούμενο ή όχι από τα παραπάνω και όχι αν έχει συμπληρωθεί ο αριθμός παροχής στο μισθωτήριο. Και βέβαια ούτε τα άλλα προβλήματα που ανακύπτουν κατά την είσοδο και έχουν παραληφθεί σε εν ισχύ μισθωτήριο. Είναι τεράστια ταλαιπωρία για όλους να υποβληθούν εκ νέου μισθωτήρια όταν μπορεί να λυθεί ελεγκτικά από πολλές πλευρές, συν το ότι θα αν γίνει τώρα μισθωτήριο θα χαθεί τουλάχιστον 1 μήνας επιδότησης αλλά κυριότερο θα χαθούν πολύτιμες εργατοώρες.

Και βέβαια κάποιοι θα δουν απευθείας απόρριψη στην αίτηση εφόσον:
- εμπίπτουν στις διατάξεις του φόρου πολυτελούς διαβίωσης,
- δηλώνουν δαπάνες για αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής,
- δηλώνουν δαπάνες άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ για δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία,
- δηλώνουν δαπάνες για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, όπως αυτές προσδιορίζονται στους αντίστοιχους κωδικούς του εντύπου Ε1.
Εν αναμονή λοιπόν της διαδικασίας υποβολής και του τελικού αποτελέσματος και ευελπιστούμε στο να λυθούν τα προβλήματα που ανακύπτουν.

Να θυμίσουμε τέλος ότι η διαδικασία υποβολής είναι ελεύθερη και ΔΕΝ γίνεται υποχρεωτικά από λογιστικά γραφεία και βέβαια αν επιλεχθεί η υποβολή μέσω των γραφείων νεότητας ή δήμων ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία από τον εξουσιοδοτημένο υπάλληλο:
Άρθρο 5
Διαδικασία υποβολής και επεξεργασίας της αίτησης
1. Υποβολή Αίτησης
Η αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α΄ 75) ως προς τα δηλούμενα στοιχεία, υποβάλλεται ηλεκτρονικά είτε από τους αιτούντες απευθείας είτε μέσω των αρμοδίων οργάνων των Δήμων ή των Κέντρων Κοινότητας των Δήμων στους οποίους διαμένουν οι αιτούντες. Τα νοικοκυριά με απροστάτευτα τέκνα και οι μονογονεϊκές οικογένειες υποβάλλουν αίτηση αποκλειστικά στους Δήμους ή τα Κέντρα Κοινότητας. Ο αιτών συμπληρώνει υποχρεωτικά στα αντίστοιχα πεδία της αίτησης τον Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) και τον Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.). Απαραίτητη προϋπόθεση για την οριστική υποβολή της αίτησης αποτελεί η συμπλήρωση όλων των υποχρεωτικών πεδίων της.
1.1 Η αίτηση υποβάλλεται υποχρεωτικά από το πρόσωπο στο όνομα του οποίου έχει συναφθεί το μισθωτήριο συμβόλαιο της κύριας κατοικίας. Σε περίπτωση νοικοκυριού που απαρτίζεται και από φιλοξενούμενα μέλη, η αίτηση υποβάλλεται αποκλειστικά από τον/την υπόχρεο ή τον/ τη σύζυγο του υπόχρεου υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος της φιλοξενούσας μονάδας, για το σύνολο των μελών του νοικοκυριού.
Όλα τα δεδομένα που αφορούν σε προσωπικά στοιχεία, στη σύνθεση του νοικοκυριού, σε φορολογικά και οικονομικά στοιχεία και τα οποία είναι αναγκαία, συναφή και πρόσφορα για τον έλεγχο πλήρωσης των κριτηρίων των άρθρων 4, 6 και 14 της παρούσας, προκύπτουν από διασυνδέσεις ή διασταυρώσεις με τις βάσεις δεδομένων, ιδίως της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης (Η.Δ.ΙΚ.Α.), του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Δ.Ε.Δ.Δ.Η.Ε.), του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και συγκεντρώνονται από την ΗΔΙΚΑ.
1.1.β) Διαδικασία υποβολής μέσω των Δήμων ή των Κέντρων Κοινότητας: ο αιτών προσκομίζει στον εξουσιοδοτημένο υπάλληλο του Δήμου διαμονής του ή του Κέντρου Κοινότητας του Δήμου διαμονής, υπογεγραμμένο, με θεωρημένο το γνήσιο της υπογραφής, από όλα τα ενήλικα μέλη του νοικοκυριού, το έντυπο συναίνεσης, που βρίσκεται αναρτημένο στον διαδικτυακό ιστότοπο του προγράμματος, με το οποίο τα μέλη του νοικοκυριού συναινούν στο σύνολο των διασταυρώσεων που θα πραγματοποιηθούν για την επιβεβαίωση των στοιχείων τους. Το έντυπο συναίνεσης υποβάλλεται και στην περίπτωση μονοπρόσωπου νοικοκυριού. Εάν η αίτηση αφορά και φιλοξενούμενους, το έντυπο συναίνεσης υπογράφεται υποχρεωτικά και από όλα τα ενήλικα φιλοξενούμενα μέλη και στα αντίστοιχα πεδία συμπληρώνονται υποχρεωτικά ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) και ο Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.) των φιλοξενούμενων μελών.
Για τη συμπλήρωση της αίτησης ο εξουσιοδοτημένος υπάλληλος ενημερώνει τον αιτούντα για όσα στοιχεία είναι διαθέσιμα από τις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων. ο αιτών επισημαίνει τα στοιχεία που λείπουν.
ο εξουσιοδοτημένος υπάλληλος, αφού συμπληρώσει τα στοιχεία της αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, εκτυπώνει την πλήρη αίτηση με τα δηλωθέντα στοιχεία. Η εκτυπωμένη αίτηση υπογράφεται από τον αιτούντα, πριν την οριστική της υποβολή και φυλάσσεται στο φυσικό αρχείο από τον εξουσιοδοτημένο υπάλληλο. Με την υπογραφή του ο αιτών δηλώνει ότι επιβεβαιώνει το περιεχόμενο της αίτησης και σε περίπτωση που δεν προκύπτει αναντιστοιχία μεταξύ των δηλωθέντων στοιχείων και του αποτελέσματος των διασταυρώσεων η αίτηση δύναται να υποβληθεί οριστικά.
Σε περίπτωση που προκύπτει αναντιστοιχία μεταξύ των δηλωθέντων στοιχείων και του αποτελέσματος των διασταυρώσεων, η αίτηση παραμένει σε εκκρεμότητα και ο αιτών υποχρεούται να προσκομίσει στον Δήμο ή το Κέντρο Κοινότητας κάθε πρόσφορο δικαιολογητικό για την τεκμηρίωση της πραγματικής κατάστασης του νοικοκυριού.
1.2. Προσκόμιση και έλεγχος δικαιολογητικών: οι εξουσιοδοτημένοι υπάλληλοι των Δήμων ή των Κέντρων Κοινότητας, ελέγχουν τα προσκομιζόμενα δικαιολογητικά και βεβαιώνουν την αποδοχή ή τη μη αποδοχή των δηλωθέντων στην αίτηση, επιλέγοντας το αντίστοιχο πεδίο της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Εν συνεχεία, υποβάλλουν οριστικά την αίτηση και τηρούν φυσικό αρχείο των δικαιολογητικών κάθε νοικοκυριού.
1.3. Μετά την οριστική υποβολή, και σε περίπτωση που η αίτηση εγκριθεί, η πράξη έγκρισης εκτυπώνεται σε ένα αντίτυπο, το οποίο παραλαμβάνεται από τον αιτούντα.

Από διάφορους Δήμους τα δικαιολογητικά που ζητούνται είναι:
- Κωδικοί Taxis
- Έντυπο συναίνεσης
- Αντίγραφα Δηλώσεων 5 τελευταίων ετών
- Αντίγραφου ηλεκτρονικού μισθωτηρίου
- Σύνδεση παροχής ρεύματος

Βλέπουμε λοιπόν ότι ΚΑΙ στον λογιστή θα πρέπει να υπάρχει η αντίστοιχη διαδικασία και όχι αυτό που γίνεται κατά κόρον, είτε μέσω τηλεφώνου είτε μηνύματος κ.λπ. «μπες και δες αν δικαιούμαι το επίδομα ενοικίου»!

Όνειρα θερινής νυκτός ….